Audiobooks 10 : Haruki Murakami : "Kafka On The Shore"

Deze lijvige roman van Haruki Murakami werd gepubliceerd in 2002, een periode waarin de Japanse succes-auteur reeds een wereldwijd fenomeen geworden was en waarbij reikhalzend werd uitgekeken naar elk nieuw schrijfsel van de grootmeester. Deze nieuw worp bleek een schot in de roos en verschijnt meestal bovenaan in lijstjes van favoriete Murakami-romans. Tevens veroverde de roman een plek in de 10 beste boeken van 2005 volgens de New York Times (2005 zijnde het jaar van het verschijnen van de Engelse uitgave). Ik kan deze visie bijtreden. Nu ik gaandeweg zeer vertrouwd aan het geraken ben met het universum waarin Murakami zijn personages laat vertoeven, kwam deze roman over als zeer coherent, als het werk van een auteur die zijn stijl volledig beheerst, als het summum van betoverend magisch-realisme.

In alternerende hoofdstukken lopen twee verhaallijnen door elkaar. Twee ogenschijnlijk volledig gescheiden verhaallijnen die toch met elkaar verbonden blijken te zijn.

De eerste verhaallijn is deze van de jonge Kafka Tamura. Een 15-jarige jongen die op jonge leeftijd werd verlaten door zijn moeder en die nu wegrent van zijn vader. Ter ere van Franz Kafka meet hij zich een nieuwe voornaam aan. Het is een getroebleerde jongen die worstelt met een knoert van een Oedipus-complex. Na enkele omzwervingen vindt hij een nieuwe stek in een kleine privé-bibliotheek. Hij wordt er ontfermd door Oshima, een jonge homo-transgender die de receptie van de bibliotheek bemant. En hij geraakt gefascineerd door de enigmatische mevrouw Saeki, de eigenares van de bibliotheek, die gebukt gaat onder een traumatische ervaring tijdens haar jeugd, waarbij ze de liefde van haar leven verloor. Zou zij de moeder van Kafka kunnen zijn ?

In de tweede verhaallijn staat Nakata centraal. Op het einde van WO II vond een bizar incident plaats tijdens een school-uitstap. Een aantal leerlingen verloor zonder enige verklaarbare reden gedurende een aantal uren het bewustzijn. Eén van de leerlingen bleef echter meerdere dagen buiten westen, waarbij zijn brein als het ware volledig werd schoongeveegd : de jonge Nakata. Nu - vele decennia later - is de bejaarde Nakata een wat simpele senior die aan de kost komt door verloren katten op te sporen. Sinds het bizarre incident tijdens zijn jeugd kan hij immers met katten converseren. De oude Nakata lijkt op een missie te zijn, zonder goed te weten wat deze missie inhoudt. Eerst dient hij af te rekenen met een man die uitgedost is als de "striding man" (de man in het logo van Johnny Walker-whisky). Zou dit de vader van Kafka Tamura zijn ? Dan heeft hij een onweerstaanbare drang om op zoek te gaan naar een "turning stone", een steen die om één of andere reden omgedraaid moet worden, teneinde de poort naar een andere dimensie te openen. Bij zijn missie krijgt hij de hulp van de nuchtere chauffeur Hoshino, die op zijn beurt te maken krijgt met een bizarre concept-persoon die zich voordoet als Colonel Sanders, oprichter van Kentucky Fried Chicken. De steen wordt gevonden, omgedraaid, ... en de gebeurtenissen vallen in een definitieve plooi, zowel voor Kafka, voor mevrouw Saeki als voor de oude Nakata.

De roman smeekt erom om meermaals gelezen (of beluisterd) te worden. Niet dat dit een pasklare oplossing zou kunnen bieden voor de bevreemdende inhoud van de roman, die de lezer beduusd achterlaat. De steen lijkt symbool te staan voor een poort naar het onderbewuste, naar het meta-fysische, een regio waarin Kafka Tamura dient af te rekenen met de Oedipale bezwering die zijn vader over hem heeft uitgesproken. En in dat onderbewustzijn worden de wetten van de logica met de voeten getreden, worden zintuigen bedrogen, verdwijnt de ratio naar de achtergrond, geraken heden en verleden met elkaar verstrengeld, zijn personages in ruimte en tijd onderling uitwisselbaar. Murakami schetst op meesterlijke wijze glashelder en nuchter deze onderbewuste wereld maar gunt zijn lezers geen uitleg. Aan de lezer om zelf de steen om te draaien en mee op zoektocht te gaan.

Opnieuw een pluim voor de casting van de stem-acteurs, die de roman absoluut een extra dimensie meegeven. Sean Barrett vertolkt op onnavolgbare wijze de verhaallijn rond de oude Nakata, terwijl  Oliver Le Sueur eerder dromerig de verhaallijn rond de jonge Kafka vertelt. Met hun prachtige contrasten in stijl en accent, verlenen zij aan deze sowieso al magistrale roman een extra cachet. Een heerlijke luister-ervaring.