Les diseurs de vérité

Regie : Karim Traïdia (Nederland, 2000)

Sahafi is een Algerijns journalist die in de jaren '70 als hoofdredacteur van een kleine krant opkomt voor de waarheid. Geen evidente zaak als je weet dat hij dit doet in een samenleving waar één van de bloedigste burgeroorlogen woedt uit de geschiedenis van de twintigste eeuw. Honderden intellectuelen, journalisten en vrijzinnigen werden reeds omgebracht. Sahafi riskeert dan ook zijn leven.

Wanneer hij op bezoek is in Nederland, tracht een vriend hem te overhalen om politiek asiel aan te vragen. De aanvraagprocedure wordt in gang gezet en Sahafi wordt door twee stoffige ambtenaren ondervraagd. De gesprekken zijn tergelijkertijd een terugblik op zijn door angst beheerste bestaan in Algerije, en anderzijds een gewetensonderzoek : ofwel eieren voor zijn geld kiezen en vluchten naar Nederland, ofwel volharden in zijn geweldloos verzet en terugkeren naar zijn vaderland, een haast zekere dood tegemoet ...

Regisseur Traïda is zelf van Algerijnse afkomst en kwam op het idee van deze film toen een Algerijns journalist werd vermoord, kort na diens bezoek aan Nederland. Hij levert met Les diseurs de vérité een beklemmende en poëtische film af. De camera zit voortdurend op de huid van hoofdrolspeler Agoumi en roept aldus met minieme middelen een zeer beklemmende sfeer op, zonder nader in te gaan op de vraag wat nu precies de waarheid is of wie nu precies de vijand is. Traïda kiest er bewust voor om de gruwel van de burgeroorlog niet in beeld te brengen, maar te focussen op de gewetensstrijd van één man. Wanneer het hoofdpersonage beslist om naar Algerije terug te keren, is hij volledig in het reine met zichzelf en behaalt hij met zijn dood een morele overwinning op het extremisme dat zich als een kanker door zijn land verspreidt.

Cinema uit de Magreb-landen krijgt zeer moeilijk voet aan wal in de westerse zalen. Het Moussem-festival tracht hieraan te verhelpen. Een nobele taak die ervoor zorgt dat het publiek toegang krijgt tot films die anders nauwelijks een kans krijgen tussen het grote aanbod van aziatische en latijns-amerikaanse wereldcinema. Meer bepaald is het algerijnse conflict een schrijnend onderwerp dat naast Les diseurs de vérité nog andere cineasten inspireerde (bijvoorbeeld Le soleil assassiné van Abdelkrim Bahloul of Viva laldjérie van Nadir Moknèche), en dat ook mij onrechtstreeks boeit : ik zat ooit op kot met een algerijnse jongeman die zijn vaderland ontvlucht was wegens het religieuze geweld en die ervoor zorgde dat dit surrealistische conflict opeens een menselijk drama van vlees en bloed werd.

Moussem