Sofie Saller : "choose life" / Sarah Manya : "three solo's" (Warande - 01.06.2006)

Sofie Saller : Choose life

De jonge Antwerpse choreografe Sofie Saller bracht een productie omtrent het maken van keuzes. Onze ganse leven wordt bepaald door de keuzes die je maakt. Er zijn oneindig veel beslissingen die een mens elke dag neemt en die van weinig belang lijken. Maar in the long run is het alledaagse leven de optelsom van al die kleine beslissingen.

De productie begon met een filmprojectie (met muziek van een jonge Louis Armstrong op de achtergrond) met splitscreen : de linkse Saller staat recht, de rechtse Saller zit op een stoel. Een simpele keuze met verstrekkende gevolgen. Vervolgens begint de eigenlijke dansproductie met een solo van Saller die uitmondt in een spitsvondige stortvloed-monoloog. De solo wordt een trio wanneer een man van jas wisselt met Saller en een vrouw met een fiets rondrijdt op het podium (hierbij een grappige tekst debiterend over fietsen, of wandelen, of de metro nemen, of liften, of ...).

Een nogal vrijblijvende productie die vooral in de dansscènes nauwelijks kon beklijven en die zijn schaarse hoogtepunten hoofdzakelijk putte uit de monologen van de twee dames.





Sarah Manya : three solo's

Om Manya te citeren uit de info die de Warande hierover verstrekte : "Ik wilde uitzoeken hoe een publiek reageert op een intieme en intense situatie, die je normaal gezien helemaal alleen ondergaat.". Vandaar dat ze drie solo-performances schreef die elks plaatsvinden in een intieme, huiselijke sfeer (keuken/toilet/douche). Een select publiek van tien personen werd onthaald op een zeer unieke ervaring.


Solo 1 : bruised fruit

Eerst werden we meegetroond naar een kleine keuken, normaal bestemd voor het administratief personeel van de Warande. We troffen er een jongevrouw aan, gezeten achter een tafeltje met een doos pralines. Ik ging als eerste de keuken binnen en was nog niet gezeten of de vrouw keek me lang, ijskoud en indringend in de ogen, een proces dat ze gedurende de performance nog met enkele andere toeschouwers herhaalde.

Het werd al snel duidelijk dat in deze felverlichte keuken, met de neus bijna letterlijk op de artieste, er hoegenaamd geen ruimte was voor de anonimiteit van een grote theaterzaal. De vrouw opent langzaam de doos pralines, ordent de pralines en strijkt de papiertjes zeer miniticuleus glad. Sommige pralines eet ze op, anderen worden steeds brutaler geplet (o.a. op haar voorhoofd). De act wordt furieuzer, de pralines vliegen in het rond en de chocolade-prak wordt gekneed tot een mannetje van chocola. Zich dan bewust van de mayhem die ze heeft aangericht tracht de vrouw om haar handen en armen schoon te vegen aan rok en topje. Maar dit doet ze tevergeefs, zodat ze haar topje en rok uitdoet en ontgoocheld de keuken uitwandelt, de tien toeschouwers lichtjes verbouwereerd achterlatend (niet in het minst o.w.v. de zeer indrukwekkende cleavage die Mari Matre Marsen - de performster van dienst - tentoon spreidde).

Manya : "Dit stuk gaat over het proces van destructie en reconstructie en het zoeken naar orde in chaos. Hoe we soms krampachtig proberen om iets te herstellen, waardoor we het alleen maar erger maken."



Solo 2 : waiting room

Na een nieuwe wandeling belandden we bij een toilet in het nieuwe Kuub-gebouw. De deur staat open en we zien een vrouw op het toilet zitten met het hoofd naar beneden. Ze tracht de nauwe contouren van het kleinste kamertje te ontvluchten en doet na enige tijd de deur terug dicht. De toeschouwers wordt dan via een monitor een blik gegund op wat zich in het toilet afspeelt : de vrouw (Esther Mugambi) voert een dialoog met zichzelf, zoals iedereen zich wel eens aan bespiegelingen waagt whilst taking a dump. Het gesprek is een eindeloze reeks zinnen die allemaal aanvangen met "I have ...", een analyse van zichzelf. Totdat de actrice de hand voor de camera houdt en zo aan het publiek duidelijk maakt dat ze geen verdere indringing van haar privésfeer wil.




Solo 3 : contr/ction

Opnieuw een paar gangen door, waarna we verzocht werden om schoenen, sokken en trui uit te trekken, en waarbij mensen met claustrofobische neigingen werden gerustgesteld dat de deur niet gesloten zou worden. We werden verzocht om een doucheruimte in te stappen, een douchehok van hooguit 2 op 3 meter, de tien toeschouwers letterlijk tegen elkaar geprangd.

Danseres Ichen Zuffelato wacht ons op, gezeten in een hoekje van de douche, gekleed in hotpants en topje. Ze monstert de toeschouwers en kijkt vriendelijk maar intens in de ogen van haar publiek. Dan tast ze de ruimte af, kronkelt tussen en tegen de toeschouwers, en haar gemoedstoestand wisselt voortdurend van kinderlijk naïef naar verschrikt en angstig. Als publiek voel je je alsmaar minder comfortabel omdat de actrice zich opdringt als een onderdanig wezentje dat oprecht schrik lijkt te hebben voor de mensen die vanuit de hoogte op haar kronkelende lijf neerkijken. Ze zet de douche aan en kronkelt doorweekt op de grond voor onze voeten, opnieuw elke hoek van de zeer beperkte ruimte opzoekend om vervolgens rond haar eigen as rond te tollen tegen mijn benen. Totdat ze languit op haar buik op de natte vloer belandt, pijnlijk lang spartelend als een vis op het droge. De toeschouwers durven nauwelijks nog adem te halen, totdat de Warandebegeleider de deur opent en duidelijk maakt dat het tijd is om de douchecabine te verlaten.

Manya : "De toeschouwers voelen zich machteloos. Ze kunnen niets veranderen aan de situatie of het gedrag van de performers. Alsof je getuige bent van a violent act, een auto-ongeluk of zoiets. Je ziet het voor je ogen gebeuren, maar je kan er niets aan doen."

Vooral deze laatste solo zinderde nog lang bij me na en was zonder enig twijfel de meest intense dansperformance die ik ooit meemaakte. De zeer confronterende interactie tussen danseres en toeschouwers liet duidelijk niemand onberoerd.


Bij één van mijn vorige posts over een dansvoorstelling merkt ik al op dat experimentele dans zonder enige twijfel één van de meest indringende kunstvormen is, omdat hierbij onze drang naar ratio en orde doorboord wordt en er gegraafd wordt naar het louter emotionele en intuïtieve. De drie solo's van Manya (en dan vooral contr/tion) maakten dit nogmaals duidelijk. Op de drogrede dat het op geen enkele wijze te verantwoorden valt dat aan dit soort van elitaire kunst - waarbij 'elitair' zeker niet wil zeggen 'beter' maar wel 'gericht tot een beperkter publiek' - zuurverdiend belastinggeld wordt gespendeerd, kun je als liefhebber ervan maar weinig inbrengen (evenmin als tegen de "dat kan ik ook"-opmerking als het over moderne beeldende kunst gaat). Behalve dat dictatoriale en enggeestige regimes het eenvoudigst te herkennen zijn aan het feit dat hun eerste maatregel meestal is om te snoeien in cultuurbudgetten wegens "nutteloos". In welke mate het cultuurbudget verdeeld dient te worden tussen pakweg het Echt Antwaarps Theater, Kate Ryan en experimentele dans, is echter een denkoefening die ik Bert Anciaux zeker niet benijd.