Capturing the Friedmans

Regie : Andrew Jarecki (2003)

Eind jaren '80 in Great Neck, een suburb ten noorden van Long Island, een residentiële buurt vol gezinnen uit de upper-middleclass. Het joodse gezin Friedman woont er. Vader Arnold is een gepensioneerde leerkracht die in zijn kelder computerlessen geeft aan jongens uit de buurt, met de hulp van Jesse, één van zijn drie zonen. Wanneer de FBI op een gegeven dag een postpak onderschept dat vanuit Nederland geadresseerd is aan Arnold Friedman en dat kinderporno blijkt te bevatten, barst de bom. Er wordt een huiszoeking verricht en er worden aanzienlijke hoeveelheden strafbare porno aangetroffen, o.a. in de kelder waar Friedman zijn privélessen geeft. De politie begint de leerlingen te ondervragen en al snel worden er beschuldigingen van seksueel misbruik geuit. Zowel vader Arnold als zoon Jesse zouden zich meermaals vergrepen hebben aan hun jonge leerlingen. Het geval Friedman wordt een hoofditem in het nieuws en beide beschuldigden worden afgeschilderd als baarlijke duivels. Hoewel zowel vader als zoon steeds hun onschuld staande hebben gehouden, pleit vader Arnold op den duur toch 'schuldig' in de hoop daarmee een gunstiger vonnis te bekomen voor zoon Jesse. Arnold wordt veroordeeld en pleegt zelfmoord in de gevangenis. Jesse wordt tevens veroordeeld en komt na enkele jaren voorwaardelijk vrij.

Deze documentaire is niet zozeer opmerkelijk door de feiten. Seksschandalen zijn er immers genoeg te betreuren. Wat er zeer apart is aan de Friedman-familie, is de zeer uitgebreide wijze waarop het gezin zelf het hele geval heeft gedocumenteerd. Het maken van homevideo's was in het gezin immers aan de orde van de dag. Zelfs nadat de bom barstte, bleven de zonen Seth en David opnames maken van het gezin en ze legden aldus op enorm schrijnende wijze de disfuncionaliteit en de desintegratie van hun eigen gezin vast.

Filmmaker Jarecki maakt veelvuldig gebruik van deze homevideo's en wisselt deze af met interviews met de diverse protagonisten. Vooral moeder Elaine komt vaak aan het woord, alsmede oudste zoon David en mede-beschuldigde Jesse. Ook de openbare aanklager, advocaten en oud-leerlingen van de Friedmans krijgen hun zeg.

De obsessie van de Friedmans om alles op video vast te leggen, heeft een zeer ranzig kantje. Zo wordt de laatste avond die vader Arnold met zijn gezin kan doorbrengen vooraleer naar de gevangenis te moeten, vastgelegd. Er wordt gelachen, er wordt een dansje gepleegd, er wordt als vanouds ruzie gemaakt. Ook de laatste vrije uren van Jesse worden op camera vastgelegd. Tijdens zijn laatste vrije momenten hangt hij de clown uit op de trappen van de rechtbank.

Maar er is vooral de twijfel. Zelfs regisseur Jarecki, die uit honderden uren documentatie deze film heeft samengesteld, weet nog niet waar de waarheid te situeren valt. Het is dan ook zijn verdienste dat hij de beelden voor zich laat spreken, dat hij het gezin Friedman als protagonisten laat optreden middels hun eigen footage, dat hij geen oordeel velt over schuld of onschuld. Meer dan het relaas van een seksschandaal, is Capturing the Friedmans bovenal een documentaire die vragen oproept over het genre zelf, over de wijze waarop beeldmanipulatie een belangrijke invloed vormt op het beoordelingsvermogen van het publiek. De slotconclusie moet dan ook zijn : 'the truth lies in the eye of the beholder'.

De film is er eigenlijk via een omweg gekomen. Jarecki wou een documentaire maken over partyclowns in New York. De populairste clown in New York is Silly Billy, achter wiens fopneus David Friedman schuilgaat. Toen bleek dat de populaire clown heel wat meer te vertellen had, ging Jarecki op zoek naar dat andere verhaal. Het resultaat : een gelauwerde documentaire met een oscarnominatie.

Meer weten ? Ga naar de Capturing the Friedmans website. Elke foto in het 'familiealbum' heeft zijn eigen soundbite.