Platform (Warande - 01.02.2007)

Toneelstuk van NTGent in een bewerking van het gelijknamige boek van Michel Houellebecq uit 2001.

Michel is een veertigjarige vrijgezel die werkzaam is als ambtenaar bij het ministerie van cultuur. Hij heeft zich al neergelegd bij een saai en betekenisloos leven wanneer hij tijdens een groepsreis Valerie tegenkomt. Valerie is werkzaam in de toeristische sector, samen met haar compagnon Jean-Yves. Tussen Michel en Valerie ontstaat een passionele relatie en ze vatten het plan op om in Thailand het op seks gerichte vakantieresort Eldorado Aphrodite op te richten. Een moslimterrorist heeft echter andere plannen en beraamt een aanslag op het hotel ...

Het toneelstuk begint in feite bij het einde : het publiek wordt bruusk opgeschrikt doordat een grote hoeveelheid afval op het podium valt (ik zat op de eerste rij en kreeg ei zo na een matras op mijn kanis). Matrassen, plastic tuinmeubilair, kleren, stukken piepschuim, ... en tussen al dat afval zijn ook een aantal mensen te ontwaren. Hiermee wordt de bomaanslag uitgebeeld die een einde zal maken aan de droom van Michel en Valerie. De rest van het toneelstuk is een soort flashback waarbij de verschillende personages - in niet-dialogerende vorm - hun relaas doen van de feiten, de dromen, de relaties, de seksuele interacties.

Op het einde van het stuk wordt alles perfect samengevat in de economische wetmatigheid van het Michel-personage : aan de ene kant zijn er een paar miljoen rijke westerlingen die niet langer in staat zijn om diepmenselijke relaties aan te gaan, en aan de andere kant zijn er een paar miljard mensen die zo arm zijn dat zij enkel economische winst kunnen halen uit het laten exploiteren van hun lichaam. Breng die twee werelden samen in een georganiseerd circuit, en je hebt het gat (sic.) in de markt.

Het 'eureka' van de visie van Michel heeft een zeer ranzig kantje en is typerend voor het oeuvre van Houellebecq, dat het failliet van de Westerse maatschappij uitroept. Het libertinisme en individualisme ontspoort in koud egoïsme dat diepmenselijk contact uitsluit. En Houellebecq schuwt hierbij de harde woorden niet : hij veegt brutaalweg zijn voeten aan zowel de hypocrisie van de mei '68-beweging, als aan de Islam, als aan New Age, ... en schopte daarmee veel heilige huisjes omver. Zijn werk oogstte dan ook veel kritiek vanuit vooral de links-vrijdenkende hoek van de samenleving, die wellicht veel moeite had om in het reine te komen met het harde spiegelbeeld dat Houellebecq hen voorhield.

NTGent brengt met deze voorstelling een krachtige theaterervaring op de planken. Niet geschikt voor preutse mensen, want het taalgebruik is zeer expliciet en ook de kledij van de protagonisten laat weinig aan de verbeelding over. Het is vooral pijnlijk om te ervaren hoe de moslimterrorist wordt opgevoerd als afstandelijke en weldenkende moralist, terwijl de westerlingen worden afgeschilderd als geldgeile wolven met een verwrongen mensbeeld.

Eigen aan de magie van het theater, is natuurlijk dat er één en ander kan misgaan. Wanneer de naakte Jean-Yves zich tussen het puin in een maillot tracht te wringen en vervolgens nogal pijnlijk door een plastic stoel zakt, was dit duidelijk niet in het script voorzien. De ballon van de sérieux werd even doorprikt, want hoofdacteurs Steven Van Watermeulen (Michel) en Els Dottermans (Valerie) zakten door de slappe lach-mand. Het weze hen uiteraard vergeven.