Entracte (Josef Najd) (Warande - 21.10.2008)

De Frans-Hongaarse choreograaf Josef Nadj werd in 1957 geboren in Vojvodina, waar hij zich bekwaamde in o.a. muziek en gevechtssporten. In 1980 week hij uit naar Parijs waar hij kennismaakte met de wereld van mime en dans. Naast beeldhouwwerk en grafisch werk is dans momenteel zijn voornaamste bezigheid. In 1995 werd hij directeur van het Centre Choréographique National d'Orléans en in 2006 was hij zelfs gastcurator voor het roemruchte Festival d'Avignon. Geen kleine garnaal dus. Nadj is een grote kunstmijnheer in Frankrijk.

De voorstelling "Entracte" ging op 25.03.2008 in Orléans in première. Voor deze choreografie koos Nadj als inspiratiebron een oud Chinees werk dat bekend staat onder de naam Yu Ching (oftwel Boek der Veranderingen). Dit klassieke werk uit de oude Chinese literatuur tracht orde te scheppen in de kosmos en in schijnbaar toevallige gebeurtenissen en doet dat aan de hand van 64 hexagrammen. Elke hexagram stelt één fase in de natuur voor en is op zich weer samengesteld uit twee trigrammen, waarbij de trigrammen natuurelementen zijn (bijvoorbeeld water, vuur, donder, ...).

Nadj laat deze 64 hexagrammen in zijn voorstelling terugkomen als knopen in een web : elke persoon is in feite een knoop in een web die door dit web wordt beïnvloed maar die op zijn beurt ook de andere knopen in het web beïnvloedt. Om de inspiratie tot in het mathematische door te trekken, laat Nadj zijn voorstelling niet toevallig exact 64 minuten duren.

Waar veel dansvoorstellingen achteraf worden voorzien van een soundtrack of waar omgekeerd sommige voorstellingen hun inspiratie vinden in een bepaald muziekstuk, is de genese van beweging en geluid in Entracte volledig symbiotisch verlopen. Zowel choreograaf Nadj en zijn dansers als componist Akosh Szelevényi en zijn vier muzikanten zaten vanaf dag 1 in dezelfde werkruimte. De muziek ontstond onder invloed van de beweging en andersom.

Ook op het podium staan de vier muzikanten letterlijk centraal en bewegen de vier dansers (1 vrouw en 3 mannen) zich door hen heen. De muziek is trouwens ronduit het indrukwekkendste element van de voorstelling. Dat componist Szelevényi zelf een freejazz-saxofonist is, laat hij duidelijk doorschijnen. Naast de saxofoon speelt ook percussie een zeer belangrijke rol, waarbij de twee percussionisten ook 'slaan' op de snaren van enkele liggende, oosterse snaarinstrumenten. Twee contrabassisten maken het kwartet compleet. Het creatieve duo is trouwens zeer nadrukkelijk aanwezig, want Nadj danst zelf mee terwijl ook Szelevényi op het podium musiceert. De muziek vindt haar invloeden - naast in freejazz - ook in oosterse muziek en in avantgarde. Zeer experimentele en a-melodieuze maar soms zeer indrukwekkende muziek.

Heel wat minder imponerend was het dansgedeelte, dat eerder neigde naar bewegingstheater dan naar moderne dans. Zonder begeleidende perstekst is het compleet onmogelijk om de overvloed aan symboliek juist te duiden en dit maakt deze voorstelling tot een zeer hermetische en cryptische denkoefening. Er wordt bewogen voor en achter transparante panelen, op en onder podiumstukken. Er wordt verf gewreven op een spiegel, er wordt met voeten verf gesmeerd op een groot vel papier. Er wordt een klein poppenspel opgevoerd en er worden geometrische figuren gemaakt met touwen ... Aan activiteit op het podium geen gebrek, maar het was net deze overdaad die mijn enthousiasme temperde. Of hoe een klassieke brok literatuur/filosofie - die zich tot doel stelde orde te scheppen in de chaos - de inspiratiebron vormde voor de creatie van een nieuw stukje chaos.

Een hele resem mooie foto's van de voorstelling is te vinden op de website van fotograaf Jef Rabillon.