Tourniquet (Warande - 12.02.2009)

Een hername van een stuk van het Mechelse theatercollectief Abattoir Fermé.

De scène : drie ramen hangen met kettingen aan elkaar van het plafond naar beneden en vooraan op de buhne staat een bad met water. Subtiele suggesties van een woning. In uiterst miniem licht treden drie naakte personen ten tonele. De dame van het gezelschap gaat in het bad liggen, de ene man neemt achteraan op het podium plaats en de tweede man brengt een centraal geplaatst draaihek (oftwel 'tourniquet') op gang : een lange balk, steunend op een centraal draaipunt en met aan het uiteinde enkele wieltjes. Als een paard begint de man steeds sneller en sneller rond te draven, terwijl er langzaam maar zeker meer licht ontstoken wordt en het surreële van het tableau als een natte handdoek in het gezicht van de toeschouwer gesmeten wordt. De unheimliche sfeer wordt nog beklemtoond door het contrast tussen de naakte lijven en hun maquillage (blonde pruiken en spierwitte gezichten) en door de drone-achtige soundtrack die tot op het einde van de voorstelling zal aanhouden.

Nadat het draaihek tot rust is gekomen, beginnen de drie protagonisten zich langzaam en zorgvuldig aan te kleden. Avondjurk en nette pakken. Eén van de mannen neemt de rol van ober aan en schenkt onophoudelijk rode wijn in voor dame en heer. Het ene na het andere glas verdwijnt in hun keelgaten en er ontstaat een dronken aantrekking tussen het tweetal. De dame ontdoet zich van haar jurk en tooit zich met een hoge hoed, terwijl haar minnaar dronken op de grond ligt en de 'ober' een grote SS-vlag ontvouwt op het draaihek. De dame paradeert als een moffenhoer bovenop het draaihek en flarden cabaret-muziek suggereren een ontaard SS-bacchanaal.

Het dronken festijn krijgt een gruwelijk einde : de twee mannen trekken uiterst behoedzaam en koelbloedig rubberen handschoenen en schorten aan, ontvouwen al even klinisch een groot en flinterdun stuk plastic, spreiden het plastic uit over de badkuip en kieperen de ondertussen opnieuw naakte dame erin. Vanaf dan neemt de waanzin van een duiveluitdrijving het geheel over. Het draaihek wordt uit zijn hengsel gelicht, de wielen worden op een kleine opening geplaatst, de dame (gehuld in flarden dun plastic die aan haar natte en naakte lijf kleven en die zo akelig echt op een geest lijkt) wordt op de balk geplaatst en dan wordt de balk rechtgezet : de voormalige moffenhoer - nu een soort engel des doods - wordt gekruisigd. "Praise Jesus !" schalt een Amerikaanse mediapriester door de luidsprekers. In een waanzinnig slotkwartier maken de blonde pruiken plaats voor potsierlijke oorbellen, worden lijven ingesmeerd met verf en poeder, worden foto's van kinderen aan de balk vastgepind en overgoten met rode wijn, struinen de twee mannen met maskers bovenop hun gezicht als kromgebogen dienaren van het kwaad rond en wordt de voormalige ober op het einde overmand door spastische bewegingen en complete waanzin.

Dit woordenloze (!) stuk van regisseur Stef Lernous kan nog het best omschreven worden als een brutale en verwrongen trip vol symboliek en zeer wrange humor. In recensies wordt vaak de vergelijking gemaakt met het werk van zowel David Lynch als Jeroen Bosch. Schoonheid valt er in Tourniquet niet te zoeken, en logica evenmin. De theaterpers was laaiend enthousiast over dit stuk en ik kan dit oordeel enkel bijtreden. De toeschouwer die bereid is om de wetten van de logica overboord te gooien en zich over te geven aan een hypnotiserende trip waarbij iconische symbolen zich als weerhaken in je ziel boren, wordt beloond en zal de toneelzaal onthutst en al even sprakeloos als de drie acteurs (Joost Vandecasteele, Ragna Aurich en Chiel Van Berkel) verlaten. Voor mensen die 'theater' associëren met Echt Antwaarps Theater, moet Tourniquet de veruitwendiging zijn van Dante's Inferno.