Missie (Warande - 28.04.2010)

Uit gesprekken met diverse missionarissen distilleerde David Van Reybroeck één fictief personage : dat van witte pater André Vervecke, West-Vlaming, verscheidene decennia actief als missionaris in de woelige Congolese streek van Goma. Bruno Vanden Broecke vertolkt op weergaloze wijze de rol van deze pater, die - enkele weken op vakantie in het vaderland - een voordracht houdt over de omstandigheden waarin hij moet werken en over zijn geloof. Deze productie van de KVS ging reeds enkele jaren geleden in première, maar werd wegens groot succes hernomen en is nu actueler dan ooit n.a.v. de viering van vijftig jaar Congolose onafhankelijkheid.

Een goede graadmeter van een theatervoorstelling is de wijze waarop de toeschouwer het verloop van de tijd ervaart. Eén acteur achter een katheder die een monoloog van bijna twee uren afsteekt : bij een saaie voorstelling is dit het ideale recept om talloze malen op je horloge te kijken en te hunkeren naar het einde. Niet zo bij “Missie”. De tijd vloog voorbij en het publiek hing aan de lippen van Vanden Broecke.

Wat pater Vervecke te vertellen heeft, is grotendeels letterlijk overgenomen uit getuigenissen van echte missionarissen. Dat maakt de voorstelling nog hallucinanter. De gruwel die zich voltrekt tijdens de diverse conflicten door de jaren heen, het vechten tegen de bierkaai, de gebrekkige infrastructuren, … : in zo’n omstandigheden heeft het weinig zin om over Jezus te prediken. En dat beseft de pater ook. Zielteswinnerij is al lang niet meer aan de orde. Zoveel mogelijk menselijk leed trachten te verhelpen, is de hoofdzaak. De pater is een mens van vlees en bloed die razend kwaad kan worden wanneer hij de waanzinnige gevolgen van eeuwenoud bijgeloof moet ondergaan, een mens die zijn geloof in twijfel durft trekken. Een mens met uitgesproken meningen (hij maakt Patrice Lumumba uit voor een smeerlap en noemt ontwikkelingshulp à la Artsen Zonder Grenzen een vorm van toerisme).

Ook houdt hij de Westerse mens een spiegel voor. De Europeaan heeft zijn geloof verloren en in de wetenschap dat er na dit leven niets meer volgt, probeert hij dan ook krampachtig om zoveel mogelijk tijdens dit leven te beleven. Het gevolg : een overvolle kalender en een stresserend bestaan. Dit in contrast met de Congolees : ondanks het feit dat de levensverwachting in Congo minder dan 50 jaar is, zijn de Congolozen toch soms met geen stokken vooruit te krijgen. Een weg aangelegd krijgen, lukt enkel door de arbeiders te belonen met een voetbaluitrusting. Niet dat het veel uithaalt : het is al snel gedaan met voetballen wanneer de meerderheid van het team afgeslacht wordt.

“Missie” is een fantastische voorstelling. Niet in het minst door de geweldige acteerprestatie van Bruno Vanden Broecke, maar ook door de evenwichtige tekst van Van Reybroeck. Het is een tekst die het anecdotische overstijgt en die een mens toont in al z’n gedrevenheid maar met z’n gebreken.