Lee Ranaldo & Leah Singer : Contre-Jour (Sint Pieter-en-Pauluskerk Mechelen - 30.09.2011)

In het kader van Contour 2011 (de 5° biënnale voor bewegend beeld onder curatele van Anthony Kiendl) brachten Lee Ranaldo en zijn echtgenote Leah Singer de performance "Contre-jour". Plaats van het gebeuren : de Sint Pieter-en-Pauluskerk aan de Veemarkt te Mechelen.


In bijna complete duisternis wordt het publiek door een smalle gang naar het schip van de kerk gevoerd, waar het mag plaatsnemen op her en der verspreide kussens. De vier hoeken van het schip zijn geflankeerd door vier zogenaamde "Dreamachines". Deze installatie is een uitvinding uit 1960 van perfomancekunstenaar Brion Gysin (1916-1986) en electronicaspecialist Ian Sommerville (1940-1976). Ze lieten zich inspireren door onderzoek van het zenuwstelsel. Hun toestel bestaat uit een cilinder met uitsnijdingen en daarin een lamp, gemonteerd op een platenspeler. Terwijl de cilinder ronddraait, valt het licht van de lamp door de spleten met een snelheid van 8 tot 13 flitsen per seconde. Deze flitsen stimuleren de alfagolven in het brein, wat een hallucinante visuele ervaring kan veroorzaken. De "Dreamachine" wordt bestempeld als het eerste kunstwerk dat je met gesloten ogen kan ‘bekijken’. Op die manier ervaar je het effect van het flikkerende licht het best.

Ter hoogte van het doksaal van de kerk is een groot projectiedoek gespannen. Gedurende de één uur durende performance wordt hierop de video- en fotocollage van Singer geprojecteerd. Singer zelf woonde de voorstelling trouwens zelf bij tussen het publiek, naast ons gezeten op de voorste rijen in gezelschap van zonen Sage en Frey Ranaldo. De grote open ruimte tussen doksaal en schip is voorbehouden voor Ranaldo zelf, die zich na een korte proloog een weg door het publiek wurmt, hierbij ei zo na mijn mobieltje verpletterend dat voor mijn kleermakerszit op de kerkvloer lag.

Dan vangt een interessant schouwspel aan, waarbij Ranaldo de geluidsgolven van zijn gitaar op meerdere wijzen bewerkt. Door het spelen van akkoorden, door feedback-manipulatie, door het pirouette-gewijs slepen van de kop van de gitaar over de koude kerkvloer, door een strijkstok, door een grote trom-stok,... Voortdurend was Ranaldo in de weer met zijn talrijke effectenpedalen, voor onze neus opgesteld op de kerkvloer. Tijdens het laatste kwartier van de perfomance zoeft de gitaar in grote cirkels door de lucht, opgehangen aan een lang touw dat vanuit de nok van de kerk naar beneden bengelt. Wie eerder al performances van Ranaldo zag, zal wel niet verwonderd opgekeken hebben toen hij zijn geliefde boedhistische belletjes ook even opdiepte en ermee op wandel ging doorheen het publiek, terwijl zijn gitaar nog steeds rondjes tekende in het hart van de kerk. Verschillende manieren van gitaarmanipulatie dus. In combinatie met de mooie beeldenstroom van Singer en de continu oplichtende Dreamachines, kreeg de fluctuerende klankenbrij een mooie binding en kwam de perfomance over als een mooi en afgerond geheel, daar waar het ook gemakkelijk had kunnen verzanden in saai gepingel en een vaag-artistieke foto-collage.