09 februari 2018

Pelléas et Mélisande (Opera Antwerpen - 08.02.2018)

Volgens de alom gekende 'Wet van Sil' moeten twee of meer ingrediënten of voedingsmiddelen - die apart lekker smaken - ook samen voor een smaaksensatie zorgen. Het is echter een wet die - ondanks diverse gedurfde proefondervindelijke bewijzen van de naamgever van de wet ten spijt - toch in de dagdagelijkse realiteit niet altijd opgaat. Maar de bezoekers van de opera van vanavond kregen een machtig staaltje van de Wet van Sil voor de kiezen. De vier basisingrediënten van vanavond lijken immers op het eerste zicht moeilijk tot een smakelijk en samenhangend geheel gekneed te kunnen worden. En toch werd een heerlijk gerecht geserveerd.

Ten eerste : een libretto dat gebaseerd is op het symbolistische toneelstuk 'Pelléas et Mélisande', in 1893 geschreven door Maurice Maeterlinck (tot op de dag van vandaag de enige Belg die ooit de Nobelprijs voor de literatuur ten deel viel). Ten tweede : de opera-bewerking uit 1902 door de toendertijd vernieuwende componist Claude Debussy, die een impressionistische draai gaf aan het theaterstuk van Maeterlinck (Opera Vlaanderen bracht trouwens deze productie n.a.v. de 100ste verjaardag van de sterfdag van Debussy). Ten derde : de regie en choreografie van de ondertussen wereldvermaarde choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui (momenteel artistiek directeur van Ballet Vlaanderen) en zijn kompaan Damien Jalet. Ten vierde : het decor en de videokunst van de Servische performance-kunstenares Marina Abramović.


De kracht van deze voorstelling zat in de manier waarop deze diverse ingrediënten elkaar nooit in de weg liepen doch integendeel elkaar versterkten. Op zich komt het symbolisme van het fin de siècle heden ten dage nogal oubollig en overtrokken over. Het toneelstuk van Maeterlinck is op de keper beschouwd niet veel meer dan het relaas van een tragische driehoeksverhouding : Prins vindt jongedame in bos en huwt met haar -- Jongedame en halfbroer van Prins worden verliefd -- Prins doodt halfbroer uit jaloezie -- Jongedame sterft van smart, kort nadat ze bevalt van een dochter).

Maeterlinck verleent aan deze stuiverroman-plot een topzwaar élan door er allerlei symbolistische elementen aan toe te voegen (de functie van de verlovingsring die in de 'Bron der Blinden' verdwijnt, de bijna magische lange haren van Mélisande, de armoede in het bezwaarde koninkrijk van koning Arkel, ...). Maar deze ietwat wereldvreemde en existentialistische beschouwingen vinden zeer fijntjes hun plaats in het sobere maar indrukwekkende decor en worden spaarzaam maar indrukwekkend in de verf gezet door de kosmische video-projecties van Abramović (bewerkingen o.a. van NASA-beelden), die getoond worden op een groot, rond, Pink Floyd-achtig scherm (helaas slechts ten dele zichtbaar voor de toeschouwers die zich in het hoge amfitheater bevonden).


Ronduit geniaal was de choreografie van Cherkaoui en Jalet. Ze laten diverse mannen opdraven die als het ware de gevoelens van de protagonisten veruitwendigen. Wanneer bijvoorbeeld Prins Golaud uit zijn vel barst van jaloezie, beelden de diverse dansers in zijn kielzog die jaloezie uit. Er zijn diverse geweldige choreografieën van de dansers die in de weer zijn met lange strengen haar van Mélisande, dat als spinnenwebben rondom de hoofdrolspelers gewezen wordt. En ook in de diverse muzikale tussenstukken die Debussy componeerde, spelen de dansers een impressionante rol. Meestal is zo'n tussenspel een 'inkak-momentje' dat aan de toeschouwers de kans geeft om wat op de stoel heen en weer te schuifelen. Maar niet zo vandaag : de choreografieën wisten zelfs deze 'dode' momenten in de strak opgedeelde opera naar een hoger niveau te tillen.

Wat de zangprestaties betreft, stal de prachtige Noorse sopraan Mari Eriksmoen als Mélisande de show. Ook de Britse bariton Leigh Melrose zette een krachtige en overtuigend jaloerse Prins Golaud neer. Alleen de Zuid-Afrikaanse bariton Jacques Imbrailo wist helaas niet een betoverende halfbroer Pelléas op de planken te brengen en kwam eerder over als een triestige plant met pruillip. Maar dat was voor mij het enige minpuntje van de avond. Voor het overige een heerlijke opera-bewerking die wist aan te tonen dat een klassieke opera - na ondergedompeld te zijn in een modern bad - er veel frisser en relevanter kan uitzien. Kan hier alstublieft een blu-ray van uitgebracht worden ?

Foto's © Rahi Rezvani & © Annemie Augustijns

1 opmerking:

Jaan zei

Volmondig mee eens! Nog indrukwekkender bij een tweede beleving.
Een in-kak momentje :). ? Daar had ik nog nooit van gehoord.