Suna no onna (the woman in the dunes)

Regie : Hiroshi Teshigahara (1964)

Een jonge insectenverzamelaar heeft de laatste bus gemist en zit gestrand op een eiland. Maar geen nood : enkele eilandbewonders bieden hun hulp aan en zorgen ervoor dat de man kan overnachten bij een jonge weduwe. Alleen woont die weduwe in nogal rare omstandigheden : haar huis is gebouwd in een diepe kuil die volledig omringd is door zandduinen. Het huis is enkel bereikbaar door een touwladder af te dalen. De man accepteert het aanbod.

Wanneer hij 's anderendaags opnieuw wil vertrekken, stelt hij vast dat de touwladder verdwenen is en dat hij het slachtoffer is geworden van een vreemdsoortig complot van de dorpsbewoners om aan illegale zandwinning van waardeloos bouwzand te doen. Al zijn pogingen om uit de diepe put te ontsnappen, mislukken. Hij is gedoemd om samen te leven met de jonge vrouw en er ontstaat een erotische spanning tussen de beide gevangenen. Er rest hem weinig anders dan zich neer te leggen bij zijn hopeloze situatie. Samen met de vrouw schept hij elke dag opnieuw het zand weg om te verhinderen dat hun huis opgeslokt wordt door de oprukkende duinen. Er verstrijken maanden en jaren ...

Deze allegorische film is gebaseerd op een roman van Kobo Abe, die trouwens ook zelf tekende voor de script-adaptatie. De film is een klassieker uit de wereldcinema en een absolute must voor elke filmliefhebber. De beeldcompositie van deze zwart/wit-film is soms verbluffend en de wijze waarop het immer oprukkende zand in beeld wordt gebracht, is pure poëzie. Of je de film bekijkt als een allegorie over onvermijdelijke mentale inertie, of als een vreemdsoortige thriller : genieten doe je sowieso. En dat deden ook de leden van de Motion Picture Academy : de film werd in 1966 beloond met twee oscarnominaties (voor beste regisseur en beste buitenlandse film).

Er hangt constant een creepy sfeertje in de film, vergelijkbaar met een aflevering uit de Twilight Zone. En dan is er nog de gedwongen erotische spanning die pijnlijk in beeld wordt gebracht. Maar bovenal is er de allegorie van het zand dat constant oprukt en elke dag opnieuw moet bevochten worden. Het zand staat symbool voor de vele onzichtbare 'zandkorrels' waar iedereen dagdagelijks mee geconfronteerd wordt en dat ervoor zorgt dat het concept 'vrije wil' in grote mate een illusie is. We moeten er ons allemaal bij neerleggen dat we meedraaien in een geschifte mallemolen, waar niet tegen op te boksen valt. Je kunt een tijdje vechten, maar verliezen doe je toch.