Kaos

Regie : Paolo Taviani & Vittorio Taviani (1984)

Deze drie uur durende lofzang op Sicilië bestaat uit vier kortverhalen en een epiloog, allen gebaseerd op het werk van de Italiaanse schrijver Luigi Pirandello (1867-1936, Nobelprijs voor Literatuur in 1934). Elke episode speelt zich af op Sicilië, ruwweg te situeren in de negentiende eeuw. In de proloog zien we hoe enkele herders een raaf vangen en hem een bel aanbinden. De raaf vliegt over Sicilië en op elke plaats waar hij neerstrijkt, ontspint zich een verhaal.

In het eerste verhaal (L'otro figlio - de andere zoon) horen we de getuigenis van een oudere vrouw, wiens kinderen naar Amerika getrokken zijn op zoek naar het geluk. Maar één zoon is nog thuisgebleven. De verwekking van die andere zoon was geen aangename gebeurtenis : de troepen van de nationalistische vrijheidstrijder Giuseppe Garibaldi hadden haar verkracht, en ze kan zich moeilijk verzoenen met deze bastaardzoon ...

In Mal di luna (maanziekte) maken we kennis met een pasgehuwd koppel dat in een verlaten boerderij intrekt. De man verbergt echter een vreselijk geheim : bij volle maan komen er duistere krachten in hem naar boven en heeft hij zichzelf niet langer onder controle. De vrouw geraakt na enige tijd gewoon aan dit bizarre ritueel en neemt er misbruik van door tijdens de razernijen van haar man een minnaar in bed te lokken. Maar deze minnaar krijgt medelijden met de geestelijke folteringen die zijn rivaal telkens weer moet doorstaan tijdens volle maan ...

Voor de komische noot zorgt de fabel van het derde kortverhaal (La giara - de kruik). Een gierige eigenaar van een grote olijfgaard heeft een immens grote aarden kruik besteld om olijfolie in op te slaan. De aankomst van de kruik is een grote gebeurtenis, maar de kruik barst al snel open in twee delen. De hulp van een befaamde kruikenhersteller wordt ingeroepen. Diens geheime lijm blijkt echter zo efficiënt, dat hij zichzelf pardoes opsluit in de herstelde kruik. De kruik opnieuw vernielen is de enige manier om eruit te ontsnappen, maar de hereboer weigert op te draaien voor de kosten van een nieuwe kruik en beschuldigt de hersteller zelfs van huisvredebreuk. Het lijkt een onmogelijke impasse ...

Het vierde verhaal (Requiem) begint met een protestmars van de bewoners uit een afgelegen dorp naar de grote stad. Ze pikken het niet langer dat de plaatselijke baron weigert om aan de dorpsbewoners toe te staan een eigen begraafplaats in te richten in hun dorp. De stichter van het dorp staat op het punt te sterven en weigert om ergens anders dan in zijn eigen dorp begraven te worden. De baron stuurt enkele caribinieri naar het dorp om orde op zaken te stellen. De oude man heeft al plaatsgevat bij een vers gedolven graf en weigert om een voet te verzetten ...

In de uitermate indrukwekkende epiloog (Colloquio con la madre - gesprek met moeder) keert de schrijver Pirandello terug naar zijn geboortestreek in Sicilië. Hij ontmoet er de geest van zijn overleden moeder, die hem vertelt over een bewogen reis die ze ooit als kind maakte.

De gebroeders Taviani hebben zichzelf met Kaos overtroffen en een fantastische film afgeleverd vol lyriek en poëzie. Kaos is overigens de naam van het landgoed waar Pirandello opgroeide. De vlucht van de raaf tussen de diverse episodes is een handig excuus om de ruwe schoonheid van het Siciliaanse landschap in beeld te brengen. De acteurs (vooral nobele onbekenden) leveren stuk voor stuk zeer doorleefde prestaties af en de indrukwekkende soundtrack van Nicola Piovani maakt het geheel af. Elk kortverhaal heeft zijn eigen verdienste, maar vooral de epiloog is een fantastisch slotstuk dat niemand onbewogen zal laten. Een tijdloos meesterwerk dat ten sterkste aanbevolen kan worden. Een betere reclame voor Sicilië is nauwelijks denkbaar.