The assassination of Jesse James by the coward Robert Ford

Regie/script : Andrew Dominik (2007)

Tja, wat kan er nog over de plot verteld worden behalve datgene dat de titel reeds verklapt ? Jesse James is bij leven al een legendarische outlaw. De bende van hem en zijn broer Frank ondergaat een serieuze personeelswissel en slaat zijn laatste slag. Robert, de jongste van de Ford-broers, is al van kindsaf gefascineerd door Jesse en doet alle moeite van de wereld om bij zijn bende te komen. Er ontstaat een rare vriendschap tussen de twee mannen, gekenmerkt door een perverse mix van een bijna homoseksuele aantrekkingskracht met achterdocht en paranoia. Het zal uiteindelijk de hand van Robert Ford zijn die een einde maakt aan het leven van de roemrucht outlaw uit Missouri ...

Ik ga er niet al te veel woorden aan vuil maken : dit is een meesterwerk. Ten eerste zijn de acteerprestaties top. Brad Pitt speelt als Jesse James veruit zijn beste rol ooit en geeft met verve gestalte aan een man you'll love to hate. Casey Affleck kruipt in de huid van de lafaard Robert Ford en wordt een grote hoop vleesgeworden slijmerige idolatrie. Zijn onderkruiperige grijns is om schrik van te krijgen. Hiermee bewijst Casey Affleck dat hij in zijn oorsmeer meer acteertalent heeft zitten dan grote broer Ben in heel zijn lijf. Een fenomenale prestatie die gewoonweg een oscar moét opleveren. Ook een opvallende prestatie in de over de hele lijn uitstekende cast is die van Sam Rockwell als Charley Ford, de ietwat domme oudere broer van Robert.

Verwacht vooral geen uitgebreide actiescènes en schietduels. Er worden slechts zeer weinig schoten gelost. De schoten die dan toch gelost worden, zijn raak en ademen zeker niet de sfeer uit van bloedloze heroïek uit het Wilde Westen. De pijn is echt en er is niks moois aan de dood. Verwacht je wel aan een psychologisch portret van een paar mannen die worstelen met hun innerlijke demonen en die leven in het besef dat ze een onafwendbaar lot tegemoet wandelen.

Ten dienste van deze sage over jaloezie en haat wordt het beste gebracht dat beeld en geluid te bieden hebben. De soundtrack van Warren Ellis en Nick Cave (die ook een kleine cameo speelt als troubadour in een saloon) is broeierig en bezwerend. Geen kampvuurliederen à la She wore a yellow ribbon, maar de pompende hartslag van dreigend onheil. En vooral de fotografie van Roger Deakins (vaste fotograaf van de Coen-broers) is om duimen en vingers bij af te likken. Nooit werd een treinroof mooier in beeld gebracht. De troebele randen bij de grote outdoor-shots, de vele shots doorheen glasramen die de werkelijkheid lichtjes veranderen, ... het is jammer dat een mens af en toe met zijn ogen moet knipperen. De fantastische (ik herhaal : fan-tas-ti-sche) beeldenpracht smeekt erom om op een zo groot mogelijk scherm gezien te worden.

Her en der worden vergelijkingen gemaakt met de filmstijl van Terrence Malick. Een niet zo gekke vergelijking als je de haast meditatieve onderstroom van diens films (zoals bijvoorbeeld The thin red line) in beschouwing neemt. Ook in 'The assassination ...' is die poëtische onderstroom steeds aanwezig.

Ik las ergens dat regisseur/scenarist Dominik de film oorspronkelijk een lengte van een kleine 4 uur wou meegeven, een plan dat door de Warner-bazen al snel van tafel werd geveegd. Laten we hopen dat deze oorspronkelijke cut ooit zijn weg vindt naar de DVD-release. Warner heeft er trouwens blijkbaar voor geopteerd om zo weinig mogelijk geld te steken in de promotie van deze film, tot groot ongenoegen van filmliefhebbers in de US. OK, de film is verre van mainstream-voer maar dit stukje filmkunst verdient alle mogelijke aandacht en mond-aan-mond-reclame die het maar kan krijgen. Gaat dat zien (en snel, want de film verdwijnt al uit de zalen as we speak) !!!

Webstek van de film.