Dag och natt

Regie : Simon Staho (2004)

De kroniek van de aangekondigde zelfmoord. Aan het begin van de film kondigt de off screen-stem aan dat een bepaalde man om 20.03u zelfmoord zal plegen. We volgen deze man gedurende zijn laatste dag. Het gaat om Thomas, een succesvol architect in Stockholm. We stappen bij hem in de wagen en zien hoe hij - onder het voorwendsel dat hij voor zaken naar New York vertrekt - afscheid neemt van zijn dierbaren, die hij één voor één oppikt in zijn wagen. Om zijn naderende dood draaglijker te maken voor zijn dierbaren, kiest hij voor een afstandelijke aanpak. We zien gesprekken met zijn zoon, met zijn nieuwe vriendin, zijn zakenpartner, zijn ex-vrouw, de voetbalcoach van zijn zoon, een anonieme getuige van een verkeersongeval, de zus waarvan hij al lang vervreemd was, zijn dementerende moeder. 's Avonds pikt hij een zwanger tienerhoertje op. Het is de laatste persoon die hem levend zal zien ...

De film speelt zich volledig af binnen de contouren van de auto van het hoofdspersonage. Er zijn slechts twee camera-standpunten : één camera gericht op bestuurder Thomas, één camera gericht op zijn passagier (beide camera-standpunten vanaf het midden van het dashboard). Behalve de episodenfilm 'Ten' (Abbas Kiarostami, 2002) kan ik me geen enkele film herinneren die zich volledig binnen één auto (of de onmiddellijke omgeving ervan) afspeelt. Deze uiterst strenge en claustrofobische aanpak staat uiteraard symbool voor de geestestoestand waarin het hoofdpersonage zich bevindt.

En die geestestoestand is niet al te best : materieel ontbreekt het Thomas aan niets, maar naar eigen zeggen 'ontbreekt het hem aan de kracht om te proberen gelukkig te zijn'. De film is dan ook absoluut af te raden voor mensen met suïcidale neigingen : er is werkelijk geen enkel moment van hoop, geen enkel straaltje licht te bespeuren in deze ultra-zwartgallige film.

Misschien een tikje te lang (er hadden best enkele gesprekken geschrapt kunnen worden) en wel zeer zwaar op de hand, maar zeker het bekijken waard. Al was het maar om te kunnen beoordelen of regisseur Staho en co-scenarist Asmussen (ook betrokken bij Breaking the waves van Lars Von Trier) hun doel bereikt hebben : een confronterende film maken die het publiek enger zou vinden dan The Texas Chainsaw Massacre.