Open doek : La graine et le mulet
Regie/scenario : Abdel Kechiche (2007)
Het Zuid-Franse havenstadje Sète. Slimane is een vermoeide zestiger met maghrebijnse roots die al tientallen jaren op de lokale scheepswerf werkt. De verhoogde werkdruk en de ondraaglijke werkuren doen hem de das om. Ontslag dreigt. Maar dit doet hem niet bij de pakken neerzitten. Met behulp en onder impuls van zijn maitresse, diens vrijgevochten dochter, zijn vroegere werkmakkers, zijn ex-echtgenote en zijn kinderen tracht hij zijn droom waar te maken : het openen van een eigen restaurant. Naast de nodige praktische bezwaren - het bekomen van vergunningen, het lospeuteren van een lening, het opknappen van de boot die als restaurant moet dienen - brengt dit project ook de nodige emotionele spanningen met zich mee. Zowel de entourage van zijn maitresse als die van zijn gezin verenigen zich rond het ambitieuze project. Op de openingsavond lijkt de droom van Slimane bewaarheid te worden. Of toch niet ?
Geef deze plot in de handen van een Latijns-Amerikaanse regisseur, en je krijgt geheid een warm "feelgood"-gerecht op je bord, inclusief een vrolijke soundtrack, een lach en een traan, hevige kleuren en kamerbreed geglimlach, en uiteraard het obligate happy end. Reden waarom ik meestal dit soort films vermijd, want dat soort opgewarmde prak is nu eenmaal niet aan mij besteed, hoewel ik best kan begrijpen dat er een breed publiek bestaat voor dit soort van aangename arthouse-films.
Maar wanneer zo'n premisse ontspruit uit het brein van een gedreven acteur/regisseur/scenarist uit Tunesië, dan kan zo'n plot opeens een draagvlak vormen voor een prachtig staaltje cinéma vérité. In feite is het verhaaltje rond het openen van een restaurant nauwelijks relevant. Het restaurant is enkel maar belangrijk omdat het als aanleiding dient om de kijker binnen te loodsen in het alledaagse leven van een stel gewone mensen. Regisseur Kechiche nodigt de kijker uit om binnen te stappen in de woonkamer van een maghrebijnse familie tijdens het gezamenlijke middagmaal, in de keuken waar een peuter lessen krijgt in op de grote pot zitten, in het kleine kamertje van een oude man die voor de laatste keer in zijn leven een droom tracht waar te maken.
Het zijn stuk voor stuk scènes die geen greintje toevoegen aan de verhaallijn maar die daarentegen een uiterst naturelle sfeerschets vormen, een gedetailleerde en uitgepuurde karakterstudie van een ongekunstelde maghrebijnse familie van eerste, tweede en derde generatie. Kechiche neemt voor deze karakterschets uitgebreid zijn tijd. De film duurt niet minder dan 150 minuten, wat zeer lang is voor een film waarin de magere plot van ondergeschikt belang is. Sommige scènes stellen het geduld van de kijker danig op de proef en zullen ervoor zorgen dat een jong popcornpubliek zeker zal afhaken. Het zondagse bezoekje van alle kinderen aan de mater familias wanneer zij haar befaamde couscous met vis klaarmaakt, duurt en duurt en duurt. Maar dat deert niet, want je kunt je perfect inleven in zo'n familiemaaltijd, waarbij de dialogen in sappige streekstaal over het tafellaken heen en weer flitsen. Je kunt de couscous bijna ruiken.
Het is eigenlijk een onmogelijke opdracht om de kwaliteiten van de film kort samen te vatten. Daarvoor heb je 150 minuten pellicule nodig ... Het blijkt overduidelijk dat regisseur Kechiche de sfeer van een bepaald milieu heeft willen schetsen, een milieu waar hijzelf uit afkomstig is en waar hij zielsveel van houdt. De vele close-ups tonen het ware gelaat van de protagonisten. Hun emoties zijn puur, kleinmenselijk en herkenbaar. Hun grote dromen staan in schril contrast tot hun kleine kantjes. Dat het einde van de film een tikje teveel naar slapstick neigt (de oude Slimane die op jacht moet naar een pan couscous maar die zijn brommer gestolen ziet), zie ik gaarne door de vingers. Op dat ogenblik had ik immers al van ruim twee uur cinema van een uitzonderlijk niveau genoten. Binnen een fictief frame is Kechiche er in geslaagd om een zeer natuurlijk portret te schetsen van een sociaal milieu, beter dan dat een documentaire met sociale inslag daarin zou kunnen slagen. Petje af.
Trailer, tevens een goede oefening als je je wil bekwamen in de Zuid-Franse taal met maghreb-invloeden en verlan-uitstapjes :
Geen opmerkingen:
Een reactie posten