Monsieur Batignole

Regie : Gérard Jugnot (2002)

Het bezette Parijs in 1942. De kleine kruidenier Edmond Batignole houdt zich niet met politiek bezig, maar kan onder impuls van zijn echtgenote en zijn anti-semitische aanstaande schoonzoon toch niet verhinderen dat hij zijn graantje meepikt van de bezetting. Zo palmt hij willens nillens het appartement van zijn joodse buren in, nadat deze gedeporteerd zijn. Simon, het zoontje van zijn buurman, weet echter te ontsnappen en klopt bij Batignole aan voor hulp. Gaandeweg ziet Batignole de ernst in van de holocaust en voelt hij zich schuldig voor de winst die hij maakt op de kap van onschuldige oorlogsslachtoffers. Hij neemt de taak op zich om Simon en diens twee nichtjes in veiligheid te brengen en naar Zwitserland te smokkelen. Hij zet hierbij zijn eigen gezin en zijn succesvolle winkel op het spel ...

De in Frankrijk zeer populaire komiek Jugnot schreef mee aan het script, regisseerde en produceerde de film én speelde de hoofdrol. Het is dus in grote mate zijn project.

Hij bewandelt hierbij een weinig risico-vol pad en levert een film af die zich laat bekijken met een lach en een traan. Enkele komische scènes en het tongue-in-cheeck acteren van Jugnot zelf zorgen voor een luchtige waas die over de plot hangt. Dat is best een goede aanpak want dit vermijdt dat je ofwel naar een gitzwart oorlogsdrama ofwel naar een melodramatische tearjerker zit te kijken. De keerzijde van de medaille is wel dat één en ander nogal vrijblijvend is en op het randje van de geloofwaardigheid balanceert. Toch verkies ik de aanpak van Jugnot boven die van de onuitstaanbare Roberto Benigni in diens La vita è bella. Maar dat zal vooral te maken hebben met mijn persoonlijke aversie tegenover Benigni.

Al met al is Monsieur Batignole een nogal vrijblijvende en luchtige film over een zwarte bladzijde uit de menselijke geschiedenis. Dat collaboratie wordt getoond als een dagdagelijks element in het leven van de gewone man, is redelijk uniek. Toch kan men zich de vraag stellen of men gebaat is bij de zoveelste film waarin de nazi's karikaturaal worden voorgesteld en die eindigt als een voorspelbare feel good movie (want de kinderen worden uiteraard gered, of wat had je gedacht). Jugnot doet bitter weinig fout, maar doet je als kijker ook niet nadenken. Dan is die andere levensreddende collaborateur - Oskar Schindler genaamd - van een heel ander allooi.