Leonard Cohen (Sportpaleis - 04.07.2009

Het moet ergens halfweg de jaren '80 geweest zijn dat ik als puber voor het eerst in contact kwam met het oeuvre van de Canadese bard Leonard Cohen. Er werd me toen door een klasgenoot een cassette overhandigd van diens compilatiealbum The best of Leonard Cohen uit 1975, met de bekende cover van een charismatische Cohen die zichzelf in een spiegel bekijkt. Ik draaide de cassette letterlijk kapot en ook de vervangende CD werd met de regelmaat van de klok gedraaid. De rest van het platenwerk volgde al snel. Op één of andere manier slaagt Cohen er met zijn geladen en ambachtelijk poëtische teksten steeds weer in om een breed publiek te blijven boeien.

Tot voor vanavond was Cohen in mijn ogen sowieso al een muzikale held, maar na het lange concert dat hij vandaag in een broeierig warm Sportpaleis verzorgde, is mijn respect alleen maar gegroeid. Superlatieven ontbreken voor dit fabuleuze concert, dat - inclusief een pauze van een klein halfuurtje - drie volle uren ruim overschreed maar dat toch van de eerste tot de laatste seconde gloeide van muzikale warmte en emotie. De electriciteit in de lucht was bijna tastbaar en na afloop verdwenen de duizenden toeschouwers zonder uitzondering zwevend op een wolk huiswaarts. Het was zo één van die uitzonderlijke muzikale avonden, zoals je er niet veel in je leven meemaakt.

De avond kreeg al snel een extra emotionele dimensie omdat Cohen het concert opdroeg aan de veel te vroeg overleden Yasmine, niet toevallig net voor Ain't no cure for love. Tijdens zijn warme slotspeech werd deze hulde herhaald ("may her spirit rest in peace").

Hulde dient ook gebracht te worden aan de uiterst professionele begeleidingsband. Cohen slaagde er zelfs in om de uitgebreide voorstelling van de bandleden tot aangenaam entertainment te verheffen. Zo werd Dino Soldo (sax/klarinet/mondharmonica) omschreven als "master of winds". Maar ook voor de andere bandleden had Cohen niets dan woorden van lof en hij nam voor elk van hen zijn hoed af : bassist en musical director Roscoe Beck, toetsenist Neil Larsen, gitarist Bob Metzger en drummer Rafael Gayol. Een bijzondere vermelding verdient zangeres Sharon Robinson, die reeds vele jaren met Cohen samenwerkt en met hem verscheidene nummers heeft geschreven. Vooral tijdens Boogie Street imponeerde zij met haar warme en soulvolle stem. Ook haar collega-backingzangeressen - de zeer appetijtelijke Webb Sisters - maakten indruk. Tijdens If it be your will - dat door Cohen parlando werd ingezet - begeleidden ze zichzelf op harp en akoestische gitaar. Een sobere maar aangrijpende versie van een al even aangrijpend muzikaal gebed. In het begin van het concert voeren de zusjes Webb tijdens The Future plotsklaps een radslag uit, om dan even sereen en naadloos als voordien hun gezang te hernemen. Cohen kondigt hen dan ook aan met : "on backing vocals and gymnastics ...". Maar het was toch vooral de Spaanse gitarist Javier Mas die excelleerde. Schitterende solo's op verscheidene akoestische snaarinstrumenten deden ons met verstomming staan.

Tussen dat alles struinde de nu bijna 75-jarige Cohen opvallend vief en kwiek rond. Gekleed in stijlvol maatpak en met gleufhoed toonde hij zich charismatischer dan ooit. Zijn diepe en openhaard-warme stem laat niemand onberoerd. Met de regelmaat van de klok zakte hij op de knieën neer, de gleufhoed in de hand, om de song extra diepgang mee te geven. Bij de vele encores huppelde hij vrolijk Take this waltz-gewijs van het podium. De combinatie van zijn gedegen begeleidingsband, de sobere podiumdecoratie, het verbazend goede en bijna zachte geluid (nooit beter meegemaakt in het Sportpaleis) en het intieme songmateriaal toverde de anders zo lompe concertzaal om tot een gezellige club, waar het goed vertoeven was.

Maar laten we vooral het songmateriaal niet vergeten. Ik laat de bijgevoegde setlist voor zich spreken. Het ene hoogtepunt na het andere volgde elkaar op. Voor de pauze zat de toon al meteen goed met het onweerstaanbare Dance me to the end of love. Herinneringen aan Janis Joplin werden opgehaald in Chelsea Hotel en Who by fire kreeg ook live die ietwat mysterieuze outro mee die ook op het New skin for the old ceremony-album staat. Vooral na de pauze kregen de nekharen nauwelijks nog een kans om te gaan liggen. Bij Tower of song begeleidde Cohen zichzelf op keyboards (met het publiek dat uitbarstte in luid applaus na de zin : "I was born like this, I had no choice. I was born with the gift of a golden voice"), om nadien de akoestische gitaar te omgorden. Het trio Suzanne - Sisters of Mercy - The Partisan was goed raak. Vooral The Partisan werd door het publiek uiterst enthousiast ontvangen en vanaf dan zouden nog vele staande ovaties volgen. Ik was pas echt op mijn gemak toen mijn favoriete Cohen-nummer Famous blue raincoat de revue passeerde. Vele kroppen werden weggeslikt in vele kelen en dat beterde er niet op tijdens de al eerder genoemde a capella versie door de Webb-zusjes van If it be your will.

Na de derde encore-ronde (met de zeer toepasselijke songtitels Closing time en I tried to leave you) mocht de hele tourcrew mee het podium op om Whither thou goest a capella mee te zingen. Jan en alleman van de crew werd uitgebreid bedankt door Cohen, die tot slot op zijn kenschetsend warme manier het publiek als het ware zegende voor de tocht huiswaarts, niet zonder eerst te waarschuwen voor het gevaar van een zomerse verkoudheid : "'Friends, the weather out there on many levels is kind of tricky, so don't catch yourself a cold, drive safely home, be kind - that's a tricky one, and may you be surrounded by friends and family, and if this is not your lot, may the blessings find you in your solitude. Thank you, thank you, thank you." Nog een hilarisch moment op het einde toen er vanuit het publiek een banaan op het podium werd geslingerd, uiteraard verwijzend naar de albumcover van I'm your man en naar het nummer First we take Manhattan ("And I thank you for those items that you sent me : the monkey and the plywood violin").

Voor wie het nu nog niet begrepen heeft : absoluut topconcert. Grote klasse van een grote mijnheer. "Sincerely, L. Cohen" klinkt het op einde van Famous blue raincoat. Inderdaad : hoogachtend, Leonard Cohen.