Flat Earth Society : "Answer songs" (De Singer - 28.10.2009)

Muzikale duizendpoot Peter Vermeersch behoeft nauwelijks nog introductie. Om maar enkele dingen te noemen : met X-Legged Sally wist hij 6 CD's te vullen met freaky avantgarde-jazz, met A Group bracht hij verknipte popcovers in een cabaretsausje en de laatste jaren maakt hij het mooie weer bij de prettig gestoorde bigband Flat Earth Society. In die mate zelfs dat hij de aandacht wist te trekken van Mike Patton en een compilatiealbum (Isms, 2004) uitkwam op diens Ipecac-label.

Met het nieuwe project "Answer songs" knoopt FES aan bij een traditie die zijn oorsprong vindt in de bluesmuziek van de jaren '30 en countrymuziek van de jaren '50-'60. Het concept kreeg een nieuw élan in de hiphop toen verschillende MC's elkaar begonnen te dissen en te becommentariëren in elkanders rhymes. Een answer song is - zoals de naam al suggereert - een nummer dat geschreven wordt in antwoord op een reeds bestaand nummer.

Een aantal muzikanten en tekstschrijvers legden een lijst aan van nummers die om een antwoord schreeuwden, hetzij in de songtekst, hetzij in de muzikale lyriek. Dit resulteerde in een dozijn nieuwe nummers. In welke mate deze nieuwe nummers qua tekst of stijl dienden aan te leunen bij het origineel, werd volledig in het midden gelaten. De voorwaarde was wel dat de nieuwe nummers op eigen benen moesten kunnen staan. Geen verzameling platte covers dus, maar eigenzinnige bewerkingen conform de verwrongen wetten van het FES-universum. En met song- en tekstsmeden als o.a. Josse De Pauw, Jef Neve en Peter Verhelst leverde dit enkele prachtresultaten op.

Het project ging reeds in 2007 in première tijdens het Klara Festival maar werd pas nu in CD-vorm gegoten. Een korte tournee begeleidt de cd-release (première op 29.10.2009 in de AB-club), voorafgegaan door een éénmalige try-out in de immer gezellige Rijkevorselse jazzclub De Singer.

Sommige songs liggen voor de hand. "Is dit alles ?" van Doe Maar, "Shoud I stay or should I go ?" van The Clash, "Vous permettez, monsieur ?" van Adamo : klassiekers uit de pop, rock en kleinkunst waarop dringend een antwoord geboden moest worden. Het resulteerde respectievelijk in Dit is alles !, The everlasting sea en Les brasseries de la plage. The everlasting sea is een eerste overdonderend antwoord. De stem van de Gentse zangeres Esther Lybeert is prominent aanwezig, terwijl Shaft-achtige drumritmes en wahwah-effecten op de gitaar de verwrongen blazers doorkruisen. Lybeert beheerst een uitgebreid stemmenpalet : soms als een pedante diva in een topsyturvy-operette, dan weer als een ingetogen crooner (zoals in By now, een antwoord op My bloody valentine dat tekstueel dicht bij het origineel ligt).

Over crooners gesproken : ook één van de mannelijke bandleden slaat aan het zingen in Drizzlin' on heels (een antwoord op I'm deranged van David Bowie). Een haast perverse manier van zingen die danig onder de huid kruipt. In Thursday 12th (een song die zowel I don't like mondays van de Boomtown Rats als Friday 13th van Thelonious Monk beantwoordt) krijst Lybeert dat het een lieve lust heeft, terwijl het nummer meermaals bewust wordt onderbroken voor een soort GSM-interludium. En ik denk niet dat Tom Cruise er zeer wild van zou zijn, maar ik was uitermate gecharmeerd door Miss Possible, een antwoord op het Mission Impossible-thema. Ik wens nog één nummer extra te vermelden, waarvan ik de titel helaas niet heb kunnen oppikken (iets met "Apology" ?) : een fantastisch nummer dat een interpretatie leek te zijn van een dodenmars uit New Orleans.

Vragen en antwoorden bij de vleet dus. Af en toe werd ook teruggegrepen naar ouder werk. Zoals met een compositie die werd opgedragen aan Semira Adamu, de Nigeriaanse asielzoekster die in 1998 in een vliegtuig overleed na een fatale toepassing van de zogenaamde kussenmethode. Het nummer noemt "Kiss the pillow". Sarcasme ten top dus. Om Vermeersch hierover uit een ouder interview te citeren : "Het eerder poëtisch sarcasme in 'Kiss the Pillow' is een soort aanklacht tegen het cynisme van de asielpolitiek in fort Europa". Het is dit type van humor dat Vermeersch en zijn muziek citeert. Eclectisch sarcasme dat aan de luisteraar weinig houvast biedt en waardoor je constant op je qui vive moet zijn. Zo ook in "Kiss the pillow" : een zachte vrouwelijke stem lijkt je in slaap te wiegen, totdat een burleske hoempapa het voortouw neemt, om pas op het einde de touwtjes terug uit handen te geven aan de zalvende stem.

Het hele concert verliep in een uiterst relaxte sfeer, waarin al eens gelachen mocht worden. The everlasting sea werd gewoonweg onderbroken door Vermeersch (" 't is een try-out, dus dat mag"). Wanneer één van de bandleden wegens tijdelijke werkloosheid zich even naar de toog begeeft, wordt vanuit de groep - in het midden van een nummer - geroepen om een trappist mee te brengen. Tijdens de afsluitende boogie woogie-song wordt één van de bandleden vergeleken met Archie Shepp ... "met dat verschil dat Archie Shepp nog leeft". En ter introductie van datzelfde nummer waarschuwt Vermeersch het publiek dat het nummer begint met folk ... "maar dat op het einde gelukkig alles goed komt". Van pseudo-intellectueel geneuzel was vanavond geen sprake, van puur spelplezier des te meer.

Nog slechts 3 keren te bekijken : op 30 oktober in de Handelsbeurs te Gent, op 3 november in CC Hasselt en op 4 november in de Brugse Stadsschouwburg. Een aanrader voor iedereen die worstelt met muzikale vragen.