Golden Hours (As You Like It) (Warande - 20.11.2015)

Dansgezelschap Rosas en haar oprichtster en choreografe Anne Teresa De Keersmaeker (die nauwelijks nog enige introductie behoeft) wagen zich met deze productie aan een vrij gedurfd experiment : een toneelstuk van William Shakespeare op de planken brengen, waarbij het gesproken woord vervangen wordt door dans-expressie. Tijdens de voorstelling werd duidelijk dat dit veel eist van dansers ... en van het publiek.

Het toneelstuk in kwestie is "As You Like It", een pastorale komedie waarin verscheidene personages verwikkeld zijn in een web van intriges en liefdesverhoudingen, die zich grotendeels afspelen in het magische Woud van Arden, een plek waar geen tijd bestaat. Een verbannen hertog, diens dochter Rosalind en haar onafscheidelijke nichtje, herders en herderinnen, een worstelaar, een nar, de vluchtende erfgenaam Orlando en diens dienaar, ... : allen zullen zij elkaar uiteindelijk vinden in liefdesgeluk, maar niet na eerst misverstanden op te lossen en dwaalsporen te omzeilen.

Het concept van het 'tijdloze' wordt door De Keersmaeker bij aanvang uitdrukkelijk en langdurig in de verf gezet : het nummer "Golden Hours (the passage of time)" van Brian Eno wordt enkele malen na elkaar integraal afgespeeld, terwijl de bühne akelig kaal blijft. En ook wanneer de dansers uiteindelijk verschijnen en - tergend traag, voetje voor voetje - vooruit schreiden, weerklinkt het nummer nog enkele malen. De dansers bereiken uiteindelijk de voorste rand van het podium, keren om, en verdwijnen terug - voetje voor voetje - naar de achtergrond, terwijl nog steeds voor de zoveelste keer - als een mantra - "Golden Hours" weerklinkt.

Nu de toon gezet is en de toeschouwer in een soort van lethargie ondergedompeld is, kan het stuk pas echt beginnen. Heel sporadisch worden op de achterwand korte fragmenten uit de oorspronkelijke theatertekst geprojecteerd, die de toeschouwer een soort van houvast moeten bieden. Dit veronderstelt wel enige voorkennis omtrent het stuk, want deze fragmenten zijn niet meer dan korte flashes en momentopnames en fungeren zeker niet als korte samenvatting van het stuk.

Het is op zich al geen eenvoudige opgave om uit te maken welke danser welk personage vertolkt. Dat wordt er niet eenvoudiger op wanneer ook met de seksen wordt gespeeld. Zo wordt Rosalind vertolkt door een man (die trouwens nogal expressie-loos overkwam, wat ik als een gebrek ervoer). Op zich is De Keersmaeker hierbij wel zeer trouw aan haar bronmateriaal : niet alleen werden ten tijde van Shakespeare de rollen van vrouwen vaak door mannen vertolkt, bovendien vervult het thema "vrouwen die zich voordoen als mannen om hen op de proef te stellen" een belangrijke functie in het stuk.

Uiteindelijk was het beste devies voor de toeschouwer om het narratief te laten voor wat het was en zich vooral te laven aan de dans. Omdat de dansbewegingen in deze voorstelling eerder als communicatiemiddel dienden, waren deze vaak subtiel en eerder aan mime dan aan moderne dans verwant.

De voorstelling klokte op ruimschoots twee uur af en werd door het publiek duidelijk als een nogal vermoeiende marathon ervaren, wat het ietwat lauwe applaus achteraf kan verklaren. Ikzelf bleef betwixt & between achter : enerzijds was De Keersmaeker geslaagd in haar opzet om me in de tijd te doen verliezen. Eénmaal ik de eerste moeilijke hordes gepasseerd was, ging ik mee in de flow van de voorstelling. Anderzijds heb ik van Rosas puur dans-matig al veel mooiere voorstellingen gezien. Maar De Keersmaeker blijft een zoekende artieste die niet op veilig speelt, en dat siert haar.