Guy de Maupassant : Op een lenteavond (alle verhalen 1875-1881)

Wanneer ik de naam 'Guy de Maupassant' (1850-1893) hoorde vallen - wat overigens quasi nooit gebeurde - dan dacht ik automatisch aan George Sanders. Deze bekende Britse acteur gaf op uitstekende wijze gestalte aan George Duroy, het vileine hoofdpersonage van één van de bekendste romans van Guy de Maupassant ("Bel-Ami", verschenen in 1885 en verfilmd in 1947).

In tweede instantie associeerde ik zijn naam met een lichtjes aangebrande TV-serie die eind jaren '80 's avonds laat op een Franse zender werd uitgezonden (France 3 ? Antenne 2 ?). Kortverhalen met historische en soft-erotische insteek (sic.), waarbij achter gordijnen en onder witte pruiken guitige schunnigheden werden bedreven.

Nu ik echter deze bundel met kortverhalen van de aan waanzin gestorven auteur gelezen heb, dien ik mijn excuses aan te bieden aan de Erven de Maupassant, indien deze al zouden bestaan, voor de tweede associatie. In deze bundel ben ik immers geen soft-erotische literatuur tegengekomen, van het slag dat in Parijse literaire salons ogenschijnlijk neerbuigend zou worden bekeken doch waarvan de pagina's stiekem zwaar beduimeld zouden zijn. Wel enkele grappige en scherpe verhalen waarin de kortzichtigheid van de bourgeoisie en de ambtenarij door de mangel wordt gehaald. Maar ook zwaarmoedige verhalen, waarin de liefde nooit een goede afloop kent en waarin het huwelijk omschreven wordt als een te vermijden natuurramp.

De man had een natuurlijke afkeer voor de maatschappij in al haar drukte, haar hypocriete omgangsvormen, haar gekwebbel en geklaag. Ook al zijn sommige kortverhalen luchtig van toon en meandert zijn taal vrijuit in de beschrijving van bucolische natuurtaferelen, toch zal er altijd een ondertoon van weemoed of zelfs wanhoop te ontwaren vallen. In enkele zeer korte schetsen, nauwelijks enkele pagina's lang (zoals het aangrijpende "Zelfmoordgevallen" of "Op een lenteavond") geeft de auteur zich zonder omwegen over aan zijn aangeboren pessimisme. Een pessimisme dat hem tot een mislukte zelfmoordpoging dreef en dat hem uiteindelijk deed sterven in een psychiatrische instelling.

Nooit meer zal ik Guy de Maupassant associëren met bepoederde ontucht ten tijde van de Zonnekoning, met ruisende rokken, strakke korsetten, kirrend gegiechel en borsten-knijperij. Des te meer echter met het personage dat George Sanders vertolkte : een cynicus die zonder scrupules de ladder van een egocentrische maatschappij opklimt, een spoor van gebroken harten achterlatend. Het wereldbeeld van Guy de Maupassant was niet fraai en bij het lezen van zijn kortverhalen is het ontnuchterend om vast te stellen hoe weinig er 140 jaar later veranderd is.