300

Regie : Zack Snyder (2006)

De slag bij Thermopylae in 480 v.Chr., zoals gezien door de ogen van tekenaar/auteur Frank Miller.

De Perzische koning Xerxes staat op het punt om Griekenland onder de voet te lopen. De Griekse stadsstaten slagen er niet in om zich te verenigen en door politiek gekonkel krijgt de Spartaanse koning Leonidas geen vrijgeleide om met zijn leger op te trekken tegen Xerxes. Hij besluit dan maar om op eigen houtje met een klein legertje van 300 dapperen op te trekken tegen het miljoenenleger van Xerxes, gebruik makend van het terrein. In de engte van Thermopylae houdt Leonidas meerdere dagen stand, totdat verraad hem uiteindelijk de das omdoet. Maar deze enkele dagen respijt hebben de kiem van het verzet in Griekenland doen ontspruiten ...

Het is zeer moeilijk om een recentie te schrijven over deze film zonder over een veld eieren te lopen. Enerzijds mag je de film uiteraard niet bekijken als een historisch verslag, maar anderzijds mogen de verschillende gebreken van de film ook niet onder mat geveegd worden met het tegenargument "jamaar, het is de visie van Frank Miller !".

De overlevering omtrent de slag bij Thermopylae grenst sowieso meer aan fictie dan aan realiteit en het is algemeen geweten dat geschiedschrijver Herodotus al een stevige schep zout op de ware feiten kapte. Dat derhalve sommige critici kritiek hebben op het feit dat de Spartaanse soldaten niet de juiste armatuur dragen, is dit niet meer dan het zoeken naar spijkers op laag water.

Zo heb ik het ook zeker niet begrepen op de kritiek als zou '300' xenofoob zijn en een propagandastunt om de filosofie achter de War on Terror te vergoelijken. OK, de Spartaanse (= Westerse) soldaten worden afgeschilderd als gespierde mannen van eer (wat een buikspieren !), terwijl het leger van Xerxes (= Midden-Oosten) met haar bende lelijke freaks het Jim Rose Circus doet herleiden tot een kleuterklas. Maar laten we wel wezen, de geschiedenisboeken worden steeds geschreven door de overwinnaar. De slag bij Thermopylae is in essentie een patriottische mythe, dus er is niets mis mee om dit element te benadrukken.

Mijn kritiek op '300' ligt echter op een ander vlak. Daar waar het werkconcept (de tekeningen van Miller getrouw volgen middels het blue screen-procédé / acteurs als poppen in een computer-geanimeerde strip) wel perfect werkte in Sin City omdat daarmee de groezelige sfeer van een in misdaad ondergedompelde stad kon opgewekt worden, faalt dit concept in 300. Natuurlijk valt er te lachen met de vele freaks en monsters in het leger van Xerxes, en met de zoveelste keer dat Leonidas met een zware basbariton zijn mannen toeschreeuwt met een welklinkend 'Spaaartaaaans !", maar het gebrek aan diepgang in de personages laat zijn sporen na en doet '300' ervaren als een supercoole maar superlege zeepbel. Als zelfs de peplumversie van de mythische slag bij Thermopylae (The 300 Spartans), verfilmd door Rudolph Maté in 1962, er bijvoorbeeld in slaagt om een goede karaktertekening te maken van de Spartaanse verrader (terwijl die verrader in '300' gewoon de zoveelste lelijke freak is), dan is er iets mis. De zoveelste closeup van in slow motion rondspattend bloed kan dit niet verhullen. Veel eye-candy, geen substance.

Episodes uit de klassieke oudheid komen ironisch genoeg beter tot hun recht in de ouwe getrouwe peplum-films in felle Cinemascope-kleuren (met alle gebreken en meligheid vandien). Als hij dan toch als een cliché moet afgeschilderd worden, denk ik dat de historische figuur Leonidas zichzelf liever aan het werk zou zien in The 300 Spartans van Rudolph Maté, dan in 300 van Zack Snyder.

Website '300'