Open doek : Persepolis

Regie/scenario : Vincent Paronnaud & Marjane Satrapi (2007)

Marjane Satrapi werd in 1969 geboren in een welstellend en vrijzinnig milieu in Iran. Als jong meisje maakt ze de Iraanse revolutie en de val van de Shah mee. De geest van revolutionaire vrijheid en idealisme ruimt echter snel baan voor een fundamentalistische invulling en de ouders van Marjane sturen hun rebelse dochter - voor haar eigen veiligheid - op veertienjarige leeftijd naar Wenen. Hoewel ze haar best doet om zich aan te passen aan de Westerse cultuur, blijft de stilaan volwassen wordende Marjane worstelen met een identiteitscrisis. Als jonge vrouw keert ze terug naar Iran, maar zowel haar thuisland als zijzelf zijn in de loop der jaren flink veranderd ...

In vier autobiografische comic books, gepubliceerd in de periode 2000-2003, pende Satrapi haar persoonlijke verhaal neer over deze periode. De film 'Persepolis' is de geanimeerde versie van deze comic books en blijft trouw aan de geest (en de zwart/wit-benadering) ervan.

Omdat het een autobiografisch werk betreft, beperkt de film zich niet tot een loutere opsomming van historische feiten maar wordt het verhaal verteld vanuit een zeer persoonlijk perspectief. Meer nog dan een schets van een revolution gone wrong, is de film het relaas van het volwassen worden van een rebels en vrijdenkend meisje. Dit relaas wordt met de nodige humor geserveerd omdat ook de kleine en minder fraaie kantjes van een puber getoond worden. Je kunt niet anders dan af en toe gniffelen met de scherpe en rake observaties en situatiehumor. De scènes waarbij de jonge Marjane probeert te integreren bij een stelletje wereldvreemde alternativo's in Wenen, zijn heerlijk. Het kleinere (autobiografische) frame past perfect in het grotere (historische) frame en levert een mooi evenwicht op van historische kritiek en autobiografie.

Combineer deze intelligente vertelvorm met een frisse en getrouwe animatie, en je hebt een uitstekend product dat diverse prijzen in de wacht sleept. Op het filmfestival van Cannes deelde Persepolis de speciale prijs van de jury met Stellet Licht en er werd zelfs een oscarnominatie toegekend (maar niet verzilverd omdat Ratatouille met het beeldje ging lopen).

Dat Persepolis een gevoelige snaar raakte, mag blijken uit het feit dat de Iraanse regering er alles aan deed om de film geschrapt te zien op diverse filmfestivals. Nog vóór het filmfestival van Cannes werd een brief gestuurd naar de Franse ambassade met als inhoud : "The Cannes Film Festival, in an unconventional and unsuitable act, has chosen a movie about Iran that has presented an unrealistic face of the achievements and results of the glorious Islamic Revolution in some of its parts ... ". Het filmfestival van Bangkok ging zelfs door de knieën voor de druk van Iran en schrapte Persopolis van het programma.

Een klein minpuntje : de originele versie van de film wordt vertolkt door Franse stemmen. Hoewel in de Engels gedubde versie enkele stemmen behouden blijven (Chiara Mastroianni als Marjane en Catherine Deneuve als haar moeder), kunnen de mannelijke stemmen (van Iggy Pop en Sean Penn) niet echt overtuigen. Ik had dan ook liever de oorspronkelijke Franse versie dan de Engels gedubde versie gezien. Een leuk detail : ook in het echte leven is Chiara Mastroianni de dochter van Catherine Deneuve.

Website 'Persepolis'

Als uitsmijter enkele pagina's uit de originele comic, om een idee te geven van de inhoudelijke stijl van Satrapi (klik erop om een grotere versie te bekomen) :