Shusaku Endo : "Het schandaal"

Suguro is een gevierd schrijver op leeftijd. Hij is een christelijk geïnspireerd schrijver wiens hoogstaande moraal zijn handelsmerk geworden is. Wanneer hij zijn zoveelste literaire prijs in ontvangst mag nemen, veroorzaakt een dronken vrouw enige ophef. Zij beweert dat ze Suguro regelmatig tegenkomt in een buurt van Tokio die gekend staat als een wijk van dubieus allooi. De jonge journalist Kobari - zelf een mislukt schrijver en jaloers op het succes van Suguro - is toevallig getuige van het opstootje en is vastbesloten om Suguro van zijn sokkel te halen. Suguro zelf doet het hele verhaal af als laster en meent dat er sprake moet zijn van een dubbelganger. Maar wanneer hij kennismaakt met een zekere mevrouw Naruse - overdag vrijwilligster in een ziekenhuis maar 's nachts een naar de dood hunkerende masochiste - begint Suguro langzaam maar zeker aan zichzelf te twijfelen. Bovendien ontwaken in hem voyeuristische gevoelen ten overstaan van de jonge studente Mitsu, een meisje dat hij heeft ingehuurd voor poetswerk. Is er sprake van een dubbelganger of lijdt Suguro aan een extreme vorm van schizofrenie ? In een hotelletje in de hoerenbuurt van Tokio komt het tot een ultieme confrontatie ...

In de nadagen van zijn eigen literaire carrière schept de Japanse auteur Shusaku Endo (1923-1996) een romanpersonage met de nodige autobiografische inslag. Net als Suguro is Endo immers een auteur die gekend stond om zijn christelijke geloof en daarmee nam hij een zeer unieke positie in de Japanse literatuur in. Het christelijke geloof loopt als een rode draad doorheen het ganse oeuvre van Endo, zoals ik eerder al aanhaalde in mijn korte bespreking van zijn roman De Samoerai.

In de roman Het schandaal (gepubliceerd in 1986) voert Endo zijn alter ego Suguro op als een manier om een balans op te maken van zijn eigen oeuvre. Hoe verhoudt de menselijke laagheid en het beest dat in ieder van ons schuilt zich tot morele waarden die door het christendom hoog in het vaandel gedragen worden ? Hoe kunnen deze twee verzoend worden en hoe moet je ermee omgaan ? Endo houdt zijn lezer een spiegel voor en het spiegelbeeld is verre van fraai. In wezen zijn we allemaal op lust en verminking beluste wezens. Aan ons om met dit pijnlijke zelfbeeld om te gaan. Endo veroordeelt zijn hoofdpersonage (en dus zichzelf) niet, maar stelt enkel vast dat de menselijke ziel enkele gitzwarte plekken vertoont. In een kille en sarcastische stijl geschreven, mondt de roman uit in een indrukwekkend hoofdstuk, dat zich laat lezen als een mistige nachtmerrie.

Enkele citaten over Het schandaal : "It will tell you about yourself, and tell perhaps more than you'd like to hear. Because it plumbs the depths of human depravity, it is depressing; because it makes the reader identify with that depravity, it is frightening." - "Scandal's main players are complex characters in which dark and light elements coexist - they are, Endo is telling us, moral doppelgangers of all of us." - "One man's apparently successful attempt to live a good life is extinguished by evil. Conscience, prayer and social mores are as ineffectual as lit matches thrown into a muddy lake. This book addresses the great questions of our age. How can we straddle the gulf between faith and modernity? How can humankind be so tender, and yet so cruel? Endo's superb novel offers only an unforgettable bafflement for an answer."